Vuäppõõzz jiõnstummša
Õuddjiõnstummuš da vaalpeeiʹv jiõnstummuš šâʹdde jiõnstempääiʹǩest. Vaalpeeiʹv vuäǯǯ jiõnsted tåʹlǩ jiijjâs jiõnstempääiʹǩest, kååʹtt lij iʹlmmtum jiõnnvuõiggâdvuõttiʹlmmtõõzzâst. Vuäitak jiõnsted tåʹlǩ õõut võboršeeʹǩǩ.
Nääiʹt jiõnstummuš šâdd:
1) Čuäʹjet persoontuõđštõõzz vaalveʹrǧǧnekka. Son ååcc nõõmad vaal-loǥstõõǥǥâst da oudd tuʹnne jiõnstemliipp.
2) Mõõn jiõnstemliippin jiõnstemsâjja. Jiõnstemsââʹjest vuäǯǯ leeʹd vuârstes tåʹlǩ õhtt ooumaž.
3) Mieʹrǩǩed kaʹrndaažžin jiõnstemliʹppe tõn võboršeeʹǩǩ nââmar, koon jiõnstak. Ǩeeʹrjet võboršeeʹǩǩ nââmar jiõnstemliipp seʹst åårrai kruugg sizz. Jeäʹl ǩeeʹrjet leʹbe piirâst jiõnstemliʹppe ni mâiʹd jeeʹrab! Ko leäk ǩeeʹrjtam nââmar, piij jiõnstemlipp mäccad nuʹtt, što nââmar pääcc siiʹsǩpeälla ij-ka kuõsttu åålǥårra.
4) Viiǥǥ jiõnstemliipp mäccad vaalveʹrǧǧnekka. Son leiʹmmai tuu jiõnstemliipp.
5a) Jos jiõnstak vaalpeiʹvven, kõõččtak leiʹmmjum jiõnstemliipp vaalčuuʹǩǩ sizz.
5b) Jos jiõnstak õuddjiõnstummšest, vaalveʹrǧǧneǩ oudd tuʹnne ruʹčǩǩes konfeârt, koozz leiʹmmjum jiõnstemlipp piijât. Kääʹtt konfeârt liʹjmmjeeʹl da uuʹd tõn vaalveʹrǧǧnekka. Õuddjiõnid pååʹštʼtet väʹlddvaal-luʹvddkådda da laʹsǩǩeet vaalpeiʹvven.
Vuäppõõzz da veäʹǩǩ lie vuäǯǯmest nuʹtt õuddjiõnstummšest ko jiõnstempeeiʹv jiõnstempääiʹǩ vaalveʹrǧǧniiʹǩǩin.
Jiõnsteʹmen âlgg tuejjeed jiõnstem-mieʹrǩǩummuž karndaažžin põʹmmai õõl, leša jos jiõnsteei ij pââʹst jiõčč tuejjeed tän, son vuäitt ââʹnned vieʹǩǩteei vieʹǩǩen. Vieʹǩǩteei vuäitt leeʹd juʹn-a vaalveʹrǧǧneǩ leʹbe jiõnsteei jiijjâs vaʹlljeem ooumaž. Vieʹǩǩteeʹjest lij še õõlǥtõs tuõʹllʼjed jiõnsteei vaalkäittmõõžž jiijjstes. Vieʹǩǩteei ij ni koon vueʹjjest vuäǯǯ siâzztõõllâd jiõnsteeja, ǩeän võboršeeʹǩǩ tän õõlǥči jiõnsted.